Batterij ontbrekend puzzelstuk in energiemanagement

Nieuwe technieken in energieproductie en -consumptie bieden siertelers nieuwe mogelijkheden. Soms valt in de combinatie van technieken de meeste meerwaarde te rapen. Vandamme Sierplanten uit Jabbeke kan via zonnepanelen, een kleine windmolen en een batterijpakket voorzien in 90% van de energieproductie en ook piekverbruik opvangen.

Dries Verstraete en Joke Vandamme stapten in 2013 in Joke’s ouderlijk bedrijf, om het na een paar jaar zelfs volledig over te nemen. Het bedrijf van ruim 10 ha is gespecialiseerd in de containerteelt van sierheesters. Een breed gamma aan bladhoudende heesters zoals Prunus, Osmanthus, Elaeagnus en bladverliezende heersers zoals Cornus, Philadelphus en Spiraea wordt er opgekweekt in potten van 3, 4 en 7,5 liter. Het brede gamma zorgt ervoor dat er elke periode van het jaar wel werk is voor de vaste medewerkers in dienst. “We bouwen verder op de goede basis die Joke’s ouders uitgewerkt hebben”, aldus Dries Verstraete. “We werken graag met mensen en leveranciers die ons kennen. We streven naar het beste, en dat lukt het best als iedereen meedenkt.”

Zonnepanelen

Er is een serre op het bedrijf voor de wat vorstgevoeligere teelten in de winter, maar er wordt nergens gestookt. Het elektriciteitsverbruik bedraagt rond de 45.000 kWh per jaar. Vooral in de zomer verbruiken de pompen voor te beregenen veel elektriciteit. Een zonnepaneleninstallatie van 60 kWp kan aan die behoeftepiek in de warme maanden een stuk tegemoet komen, omdat die ook net in de zomer de meeste energie produceert. Zeker in het systeem met terugdraaiende teller was dit interessant. Maar er zijn ook andere verbruikers: de inpotmachine, de elektrische wagentjes voor kleine transporten en de elektrische transpallet.

Kleine windmolen

Bijna twee jaar geleden besloten Dries en Joke een nieuwe stap te zetten in de productie van groene energie. Ze kozen voor een kleine EAZ-windmolen met een ashoogte van 15 meter en de typische houten wieken.  “We wisten toen natuurlijk niet hoe de energieprijzen gingen evolueren. Maar we deden het als investering naar de toekomst. Zelf heb ik altijd geloofd in windenergie. We zitten hier niet zo ver van de kust waardoor we relatief veel wind hebben.”
Met een jaarlijkse productie tussen de 20.000 en 25.000 kWh werd de terugverdientijd met de prijzen van twee jaar geleden op acht jaar ingeschat. Met het wegvallen van de terugdraaiende teller werd het veel belangrijker om opgewekte energie onmiddellijk zelf te gebruiken en deze niet tegen een laag tarief op het net te moeten injecteren. Een windmolen heeft als voordeel dat die zowel overdag als ’s nachts kan produceren. Zeker met een beregening die ook ’s nachts actief is, is dat meegenomen. “Twee jaar geleden was de situatie dat we om elektriciteit van de windmolen op het net te mogen steken een duur netontkoppelbord nodig hadden. Gezien het erg beperkte injectietarief was dit bijna niet terug te verdienen. We maakten de beslissing om geen energie voor het net te produceren. Zowel de windmolen als de zonnepanelen stoppen dus met energie produceren als we deze zelf niet kunnen gebruiken.”
De combinatie van wind en zon werkt goed voor het bedrijf. “Het gebeurt niet zo veel dat we én veel zon én veel wind hebben. Maar gelukkig gebeurt het evenmin zelden dat we geen van beide hebben”, evalueert Dries.

"90% van het elektriciteitsverbruik op het bedrijf komt nu uit eigen opgewekte energie."

Piekvermogenprobleem

Ondanks dat de energieproductie flink vergroend werd, was er nog een ander onopgelost energieprobleem op het bedrijf. “Op het vlak van vermogen kwamen we maar net toe. Onze elektriciteit sloeg meer uit dan dat we wilden omdat we met momenten te veel vermogen uit het net trokken. De oorzaak was telkens dat we te veel verbruikers tegelijkertijd aan hadden staan. De computergestuurde beregening zorgde er weliswaar voor dat er nooit te veel pompen tegelijkertijd draaiden, maar als we dan zelf manueel een extra pomp of andere verbruiker lieten draaien hadden we ‘prijs’ en sloeg alles uit. Een vervelende situatie, maar investeren in een netverzwaring en eventuele eigen elektriciteitscabine ging een dure aangelegenheid worden”, schetste Dries de situatie.

Voortdurend op en af

De installatie van een batterijsysteem bestaande uit zes batterijen voorzien van frequentieregelaars bleek het ontbrekende puzzelstukje. De opslag van 100 bruikbare kWh lijkt niet veel, maar is genoeg om gedurende een paar uur 40 kW te kunnen leveren. “Een batterij is geen systeem om energie op te slaan om twee weken later te gebruiken. Het gaat voortdurend op en af. Klassiek is het peil van de batterij het laagste in de ochtend. ’s Nachts beregenen we vaak terwijl er dan geen zon is, en in de zomer ook de wind dan wegvalt. Overdag gaat alle energie die we niet zelf onmiddellijk verbruiken naar de batterij en laadt deze gedurende de dag verder op. De zonnepanelen leveren daarbij het grootste vermogen, maar de windmolen levert over een langere periode in de dag”, is Dries’ ervaring.

Rendabel en duurzaam

Het batterijpakket is in dienst vanaf vorig jaar in december. Sindsdien viel de elektriciteit niet meer uit, en kunnen vier beregeningspompen tegelijkertijd draaien in plaats van twee. Energieproductie die niet onmiddellijk zelf verbruikt kan worden, wordt niet langer ‘geannuleerd’ maar bijgehouden in de batterij en op een later moment verbruikt. Maar liefst 90% van het elektriciteitsverbruik op het bedrijf komt nu uit eigen opgewekte energie. Pas na vijf maanden moest het bedrijf een eerste keer nog elektriciteit van het elektriciteitsnet halen.  De terugverdientijd van de windmolen en zonnepanelen werd dus drastisch korter. Via een handig overzicht kan Dries ogenblikkelijk zien hoeveel elektriciteit de zonnepanelen en de windmolen produceren, wat het verbruik is, en hoe vol het batterijaspect is. “Het batterijpakket was een forse investering, maar het was wel een rendabel en duurzaam alternatief voor een dure netverzwaring. Eigenlijk loopt alles vlot op de achtergrond. Productie en verbruik zijn mooi in evenwicht. Automatisch ontwikkel je wel de reflex om op zonnige dagen met veel wind te kijken welke laders inkunnen”, glimlacht Dries.

Verder investeren

Dries en Joke blijven hun energiemanagement verder verfijnen. Zo komen er nog zonnepanelen bij, maar anders georiënteerd dan de bestaande installatie om zo over een bredere tijdsspanne in de dag rechtstreeks te kunnen verbruiken. Verbruiken op het moment van de productie blijft immers altijd de eerste optie. In de toekomst willen Dries en Joke nog verder investeren in de elektrificatie van het machinepark op het bedrijf. “De elektrificatie van voertuigen is nog voortdurend in beweging, dus dat houden we in de gaten. Maar perfect werkende machines op brandstof vroegtijdig afdanken gaan we niet zomaar doen. Dat is immers evenmin duurzaam.”