Op de koffie bij Paul Rombouts uit Hamont-Achel

Paul Rombouts uit Hamont-Achel is gespecialiseerd in heesters, bamboe en siergrassen. Aanleiding voor ons bezoek is dat hij een van de negen bedrijven is die jaarlijks de Open Plantendagen Limburg organiseren (www.openplantendagen.be ). “Volgend jaar gaan nog meer collega’s meedoen. Zet maar in jullie agenda dat jullie hier op 18 en 19 september van harte welkom zijn. We sturen onze klanten een kaartje en voorzien een ontbijt voor vroege bezoekers. Daar komen best wel wat mensen op af. Het is vooral belangrijk dat we er positief mee naar buiten komen. Van handelaren horen we tevreden geluiden dat ze in één dag zoveel ‘handel’ kunnen zien.” 
Patrick Dieleman

Op de vraag of er binnen de groep van de plantendagen ook commercieel wordt samengewerkt, reageert Paul dat dit zeker niet op regelmatige basis gebeurt. “We delen wel eens wat informatie met elkaar, maar we houden toch ook wat afstand. Er is ook een fysieke barrière. Iedereen zit toch wel een tiental kilometer van elkaar. Wanneer een grotere handelaar op een bepaalde dag bij ons komt laden, geven we dat wel eens door aan mekaar, zodat transport gecombineerd kan worden. We merken wel dat deze samenwerking helpt om handelaars van verderop naar hier te krijgen – zoals uit het Gentse.”
 

Paul is klein gestart samen met zijn vriendin en zijn ouders. Pas na een zevental jaar kwamen er medewerkers bij. Qua teelttechniek was het assortiment vergelijkbaar met het huidige: vermeerdering door stekken en scheuren. “We verkopen wat gangbaar is in de regio, wat hier goed gedijt. Ik let op wat er in het straatbeeld te zien is. Ik kweek voor Jan met de pet. En als ik het niet aan Jan kan verkopen, verkoop ik het wel aan Piet, maar altijd onrechtstreeks. We verkopen alleen aan professionals: tuinaannemers en tuincentra en de rest via de groothandel.” Een groot deel gaat ook richting Nederland. “Ik denk zelfs dat we meer Nederlandse dan Belgische buren hebben, hier vlakbij de grens.” In de loop van de decennia is het assortiment wel wat gewijzigd. “Neem bijvoorbeeld siergrassen. Die waren aan het opkomen toen ik begon. Vijf tot acht jaar geleden waren ze enorm populair en nu is er genoeg aanbod, al blijft de vraag nog steeds goed. Maar er zit nu meer groei in vaste planten.”

In de serre staat een verplaatsbaar bord met de tekst: “Nie umieszczaj tutaj roślin”, met daaronder de vertaling: “Hier geen planten zetten.” Paul legt uit dat hij met Poolse medewerkers werkt omdat hij onvoldoende mensen kan vinden in eigen streek. “Ik ondervind dat borden heel goed werken. Je kan beter iemand op voorhand informeren dan achteraf corrigeren. Het is onaangenaam om iemand te moeten terechtwijzen, zeker als die van goede wil is.” Dat principe trekt Paul door in de loods, waar bordjes met pictogrammen en afbeeldingen aangeven waar onder meer kapotte trays en potten, Deense karren, paletten en allerlei alaam thuishoren. Een ander bordje maakt duidelijk dat spaden en schoppen eerst moeten worden afgeborsteld, vooraleer ze kunnen teruggehangen worden op de voorziene plaats. 
In de eetruimte hangt een bord met een plan van de serre en de containervelden waarop kan getekend worden. Paul legt uit dat hij zo duidelijk kan maken waar een bepaald karwei moet worden uitgevoerd of waar planten moeten worden gehaald voor een bestelling. “Ik sta ’s morgens vroeg op om voor iedere medewerker een werklijst te maken. Voor de Poolse collega’s vertaal ik die via Google Translate. Het zal niet altijd honderd procent juist zijn, maar ze begrijpen wel wat van hen verwacht wordt. Wat ze afgewerkt hebben, moeten ze met een liniaal doorstrepen op mijn lijst.”
 

Omdat het herfstvakantie is krijgen ook Gijs en Giel, twee van de zonen van Paul, vandaag een werklijst. Ze schuiven mee aan bij het gesprek. Gijs zit in het tweede jaar Bachelor Agro- en Biotechnologie richting sierteelt in Geel. Giel volgt bedrijfseconomie in het middelbaar onderwijs en wil nadien tuinbouw studeren. 
Voor Paul is de grootste uitdaging toch wel het overlaten van zijn bedrijf. “Daar zit ik wel mee in mijn achterhoofd. Waar moeten we naartoe groeien? En nemen de zonen beter apart over of niet?” Gijs bevestigt dat je pas in de juiste richting kan werken zodra je weet waar je naartoe wil. “Als ik boomkweker wil worden en mijn broer plantenkweker, dan moet ik nu al mijn stagebedrijven daarop afstemmen. Ik ben er wel van overtuigd dat ik moet specialiseren om mij te onderscheiden in de markt.” Paul bevestigt dat het nodig is om vroeg genoeg een keuze te maken. “Als je weet waar de reis naartoe gaat, dan kan je daar naartoe werken. Als je op vakantie vertrekt zonder de bestemming te kennen, dan weet je ook niet of je je zwembroek of je skipak moet meenemen. En bovenal, de reis er naartoe moet leuk zijn.” 
 

Paul werkte mee in de operationele groep ‘Klantencommunicatie’, die tot vorig jaar werd geleid door Melanie Van Raaij en Patrick Meulemeester van Boerenbond. “Het is vooral interessant om met gelijkgezinden te praten. Melanie en Patrick brachten onderwerpen aan. Nadien kregen we de kans om daarover na te denken en de standpunten van anderen te horen. Wanneer ik thuiskwam, bleef ik daarover nadenken.” Op die manier koppelde Paul die stellingen terug naar zijn eigen bedrijf en nam hij de inbreng van anderen mee in zijn overwegingen. Hij ondervond dat er vertrouwen was in de groep. “Dat merk je onmiddellijk. Als ze zich negatief uitlaten over anderen, dan doen ze dat ook over jou. De vragen gingen ook over de toekomst en hoe het beter kan, niet op wat verkeerd loopt. Er is creativiteit nodig om je bedrijf op alle gebieden te verbeteren. Melanie vertelde dat je creatief kan zijn met je product, maar ook in de productie, de marketing, het vervoer, kortom in alle ‘P’s’. En als je al een paar procenten winst kunt boeken, dan heb je al een behoorlijk resultaat.” Giel, de economist van het gezelschap, vult aan dat het over de zes P’s van de marketing mix gaat: “Dat zijn product, prijs, plaats, personeel, promotie en presentatie.”

Uit die groep kwam ook het idee om te streven naar lean werken. Paul en Gijs zijn daar veel mee bezig. “Hoe je één ding doet, is hoe je alles doet”, merkt Gijs op. “Als je mijn kamer ziet, die is opgeruimd, en zo wil ik het ook in de loods. Ik wil dat mensen die de koer oprijden een goede indruk krijgen van ons bedrijf en zich geen zorgen hoeven te maken dat ze ergens tegenaan rijden.” De opmerking van Gijs bevestigt de indruk die ik opdeed tijdens onze wandeling door het bedrijf voorafgaand aan ons gesprek. Gijs heeft ook al door dat je aan de orde in de (bestel)wagen van een klant kan zien of die wel of niet vlot zal betalen.
“Als de werkruimte proper is en alles op zijn plaats ligt, gaat alles vlotter en gaan mensen ook beter en enthousiaster werken”, bevestigt Paul. “Als dat je vijf of zelfs tien procent voordeel oplevert, dan sta je al veel verder dan de rest. Want de kosten zijn gelijk of zelfs kleiner. Het is ook belangrijk dat duidelijk is wat iedere taak precies inhoudt. Die duidelijkheid heb ik zelf ook nodig. Het is net als autorijden. Je hoeft daar niet meer bij na te denken. Daarnaast moeten we niet bang zijn als iemand over de haag meekijkt. Als iemand dat doet, dan moeten we proberen er zelf ook iets uit te leren. Daarom staan we ook open voor jongeren, stagiairs en scholen die op bezoek willen komen. Als we een rondleiding zouden weigeren aan een school, dan moeten we achteraf niet klagen dat de leerlingen niet goed zijn opgeleid.”.   
 

Paul Rombouts uit Hamont-Achel startte in 1995 met zijn boomkwekerij, die gespecialiseerd is in heesters, bamboe en siergrassen. Hij kweekt in container en vollegrond en besteedt veel aandacht aan de milieu-impact van zijn bedrijf, onder meer door potten en gietwater te hergebruiken en organisch materiaal te composteren. Hij heeft drie zonen. De oudste en de jongste, Gijs en Giel, hebben interesse om later de boomkwekerij over te nemen. Vooral Gijs staat hem bij om zijn bedrijf meer lean te maken. De tweede zoon, Toon, studeert bakkerij.