Jarne on the road - Oude Dokken Gent - foto Jarne Depaepe

Jarne on the road

22 mei 2023

Oude Dokken omgevormd tot groenzone

Tot het einde van de vorige eeuw maakten de Oude Dokken in het noorden van Gent deel uit van het Gentse havengebied. Rond de eeuwwisseling verdwenen de havenactiviteiten er definitief. Sinds 2006 is er een transitie aan de gang, waarbij een nieuwe woonwijk wordt ontwikkeld. De Oude Dokken worden zo stap voor stap een levendige buurt, waarin groenzones aan elkaar worden geregen. Het is een werk van lange adem, maar de eerste resultaten worden stilaan zichtbaar. Het Kapitein Zeppospark is daar als eerste wijkpark een mooi voorbeeld van.

De haven van Gent heeft een roemrijk verleden en geldt nog steeds als derde grootste haven van België, na Antwerpen en Zeebrugge. De haven is 32 kilometer lang en strekt zich uit over de zuidkant van de beide oevers van het kanaal Gent-Terneuzen. Er worden vooral losse goederen verhandeld. Twee derde van het verkeer is afkomstig van de staalnijverheid.
De Oude Dokken werden vorige eeuw veelvuldig gebruikt, maar uiteindelijk trokken de havenactiviteiten er weg en werd de buurt verlaten. De Stad Gent bleef niet bij de pakken zitten en werkte een plan uit voor een nieuwe invulling. Een vier kilometer lange promenade op de
kaaien rondom de dokken is de ruggengraat van de nieuwe groene woonwijk.
In totaal zal de groenstructuur bestaan uit drie wijkparken en meerdere kleinere groenzones. Op die manier worden de Oude Dokken een aangename plaats om te wonen of te werken, zonder dat het industriële verleden verloren gaat.

Promenade als ruggengraat

Het typerende karakter van de dokken zorgde voor de specifieke structuur van de nieuwe woonwijk. Langs de lange waterlijn (kaaien) kon een promenade worden aangelegd m de zone te doorkruisen. Deze promenade vormt dan ook de schakel die verschillende groenzones aan elkaar koppelt. Op die manier wordt een samenhangend geheel gevormd. De promenade wordt ook vandaag al druk bewandeld en befietst door de Gentenaren. Gemotoriseerd verkeer wordt er volledig geweerd.
Wat meteen opvalt, is het maritieme beeld van de nieuwe groenzone. Je waant je aan de kust, als je op de promenade wandelt. Zeker het zandstrand van het Kapitein Zeppospark versterkt dit gevoel. Om het rijke havenverleden te laten voortleven, werden oude kranen en andere typische
havenelementen behouden en verwerkt in het ontwerp. Ook de typerende granieten kasseien en arduinen blokken werden hergebruikt.

 

Jarne on the road - Oude Dokken Gent - foto Jarne Depaepe
Op het niveau van het water werd een strandzone gecreëerd.
 

 

Kapitein Zeppospark

In totaal zullen langs de promenade van de Oude Dokken drie wijkparken worden aangelegd. Het Kapitein Zeppospark is al gerealiseerd en is een overweldigend succes. Zeker in de zomer worden de inwoners van Gent naar de buitenstad gelokt om er te genieten van een rustige groene zone.
Op het niveau van het water werd een strandzone gecreëerd. Dit is uiteraard dé trekpleister voor gezinnen om ‘een dagje zee’ te beleven in het centrum van Oost-Vlaanderen. Het water langs
de strandzone leent zich goed om een moerasvegetatie te herbergen. Verder zijn er extensieve groenzones aan de randen van het park. De combinatie van de moerasvegetatie met zeer specifieke planten én het industriële erfgoed maken van de site een uiterst genietbare plaats om te vertoeven.
Het Kapitein Zeppospark ontplooit zich volledig rondom het Houtdok. Dat werd in 1880 aangelegd voor de stockage van vooral Scandinavisch hout. Na stockage op het water en op de kades, werd het later met de trein landinwaarts gevoerd. In 2019 werd deze zone uiteindelijk omgevormd tot het wijkpark dat er nu is. Er zijn talrijke mogelijkheden tot recreatie voor alle leeftijdsgroepen: van speelzones met allerlei toestellen voor de allerkleinsten tot fitnesstoestellen voor volwassenen.
Er werden ook heel wat bankjes geïnstalleerd om even op adem te komen.

Jarne on the road - Oude Dokken Gent - foto Jarne Depaepe
De oude kaaimuren werden gerenoveerd en voorzien van een wandelpad.
Knipoog naar verleden

Wat meteen opvalt in het Kapitein Zeppospark, zijn de oude kaaimuren, die volledig gerenoveerd zijn. Meer nog, je kunt er een unieke wandeling maken op waterniveau. Dit is een ideale spot voor mooie foto’s. Op de westelijke oever wordt een oude scheepslift gebruikt als ponton op het water. De karakteristieke muurvegetatie op de kaaimuren en houtkanten op de oevers zijn behouden. Verder kwamen er twee verdiept aangelegde houtkanten langs de Koopvaardijlaan. Ze verwijzen naar de vroegere stadsomwalling die hier liep.
Het industriële karakter werd bij de renovatie zoveel mogelijk behouden, maar er werden ook enkele nieuwe elementen toegevoegd. Zo werd uit de actieve haven een oude ST1-havenkraan van 58 meter hoogte gerecupereerd en in de site verwerkt. Ze steekt nu hoog boven de Oude Dokken uit op de westelijke oever en doet dienst als uitkijkpunt. Zo worden het karakter
en de identiteit van de omgeving nog duidelijker.

Ontharding

Tot slot wordt in dit project ook sterk ingezet op ontharding. Langs de Kleindokkaai is bijna de helft van de verharding vervangen door groen. De strook tussen de betonnen structuren en het karrenspoor is aangelegd als wadi voor de buffering van hemelwater. De wadi is voorzien van diverse soorten lage begroeiing, aangevuld met enkele bomen. Helemaal aan het eind van de Kleindokkaai werd nog een havenkraan geplaatst, die verder wordt uitgebouwd als uitkijkplatform over de Oude Dokken.