Specifieke AVBS-realisaties in de voorbije vijf jaar

14 februari 2023

De nieuwe besturen van AVBS zijn samengesteld en net als alle andere besturen binnen Boerenbond is dat hét moment om terug te blikken op de laatste vijf jaar van onze werking. Naast de sectoroverkoepelende dossiers zoals tewerkstelling, MAP, ruimtelijke ordening … geven we graag een overzicht van de realisaties eigen aan de sierteeltsector.

1. Certificering mogelijk voor de hele sierteeltsector

Tot vijf jaar geleden was er in de sierteeltsector een zeer lage certificeringsgraad. Bij het Voedselagentschap (FAVV) was al een sectorgids beschikbaar voor de productiesectoren, maar het ontbrak aan een label voor de handel in sierteeltproducten. In 2018 werd, na veel werk door de sector en betrokken organisaties, een sectorgids Handel voor sierteeltproducten goedgekeurd door het FAVV. Samen met een volledig geïntegreerde Vegaplan NET is het voor bedrijven mogelijk om alle erkende activiteiten bij het FAVV te certificeren. In Vegaplan NET worden ook de IPM-maatregelen en algemene kwaliteitseisen van plantmateriaal mee opgenomen. Bij de start van dit sectorspecifieke Vegaplan-lastenboek was de certificatiegraad in de sierteelt zeer laag. Intussen maakte onze sector een enorme inhaalbeweging, zodat de meerderheid van de siertelers nu gecertificeerd is.
Ook de groenvoorzieningssector lanceerde in 2022 een kwaliteitslabel voor de aanleg, waarbij er op bedrijfsniveau een label kan worden toegekend. Daarin worden onder andere goede praktijken opgenomen die van de tuinaanleggers in kwestie verwacht worden. Het label Groengek(l)eurd borgt vakbekwaamheid en professionalisme op een transparante manier. Gecertificeerde tuinaannemers voldoen aan strikte kwaliteitsregels en worden hierop gecontroleerd door een onafhankelijke controle-instelling (OCI). Klanten hebben de zekerheid dat Groengek(l)eurd gecertificeerde tuinaannemers voldoen aan het opgelegde kwaliteitsniveau op het vlak van transparantie, vakbekwaamheid, klantvriendelijkheid, sociaal beleid voor werknemers en aandacht voor het milieu. Dit label is een volgende stap in de certificering van de hele sierteeltsector en -keten.

 

Bron: Bart L
2. Fytosanitaire risicodekking op bedrijfs- en sectorniveau

Twee van de prioriteiten die door het AVBS-presidium geformuleerd werden in 2018 focusten op de fytosanitaire hygiëne op de bedrijven. Enerzijds ging dat over het oprichten van een fytosanitair plantenfonds dat rekening houdt met de diversiteit van de sector en met de haalbaarheid. Anderzijds was er de vraag naar ondersteuning van export buiten de EU (inclusief fytosanitaire maatregelen). Deze twee prioriteiten bleken de laatste vijf jaar verband te houden met elkaar. Een solidair plantenfonds is er – na lang overwegen – niet gekomen. De diversiteit in de sector is té groot op alle vlakken: plantensoorten, rentabiliteit, fytosanitaire bedreigingen …  om daarover binnen de sector tot een consensus te komen.
Dat neemt niet weg dat fytosanitaire issues de laatste jaren zeer belangrijk gebleken zijn. De handelsrelaties binnen en buiten de EU zijn voor onze sector van groot belang, net als de fytosanitaire bedreigingen. Dat handel enkel kan als het op een verantwoorde manier gebeurt, daar is de sector zich heel bewust van. Zo trad er eind 2019 een belangrijke Europese verordening in voege, waarbij de hele sector plantenpaspoorten moest implementeren bij elke B2B-transactie binnen de EU. Dat vroeg allemaal grote aanpassingen op de bedrijven. De sector slaagde erin om dit op een professionele manier te integreren in de bedrijfsvoering. De enkele keren dat een organisme gevonden werd en een traceback noodzakelijk was, toonden aan dat de traceerbaarheid via het plantenpaspoort goed verloopt om het probleem zo snel mogelijk in te dijken. Dat geeft vertrouwen en zorgt ervoor dat we een betrouwbare handelspartner zijn en blijven.
 

Vlaamse tuin
3. Implementatie brexit

Aansluitend op de handel buiten Europa kunnen we niet om de brexit heen. Tussen het referendum in 2016 en de effectieve brexit vanaf 2021 heeft de sector een periode van veel voorbereiding – en onzekerheid over wat precies zou komen – doorstaan. Met het Verenigd Koninkrijk (VK) als derde belangrijkste exportmarkt was het heel belangrijk dat de sector zich goed voorbereidde voor ‘het moment’. Nu het VK uit de Europese Unie is gestapt en er dus handel mee moet worden gevoerd als met een ‘derde land’, had dat toch wel een grote impact op de sector. Dankzij de alertheid van de besturen binnen AVBS, het leggen van de juiste contacten met bevoegde instanties en het tijdig signaleren van knelpunten, zijn we er als sector in geslaagd de eerste periode na de brexit goed op te vangen. Een goede samenwerking met VLAM zorgde ervoor dat de initiatieven van die kant uit ook de sierteelt maximaal ten goede konden komen. Denk maar aan het advies van de brexitcoördinator, de incubator en de exportmissie naar het VK.

Ook de komende bestuursperiode zal het cruciaal blijven om de evoluties van de handel naar het VK te blijven opvolgen. Naast de technische mogelijkheid om planten naar daar te brengen, zal de conjunctuur binnen het VK nog een bepalende factor zijn voor de export in die richting. Een recent onderzoek dat via VLAM werd uitgevoerd, bevestigde dat we moeten blijven inzetten op de handelsrelaties met het VK. België heeft een solide reputatie bij de Britse sierteelt- en boomkwekerijhandel. Onze kwaliteit wordt geprezen, maar in het VK is de prijs de belangrijkste factor. Onze nabijheid en uniekheid van sommige producten geven ons een sterke marktpositie.

4. Promotie en afzet

Naast de implementatie van fytosanitaire verplichtingen bij handel, zette AVBS de laatste vijf jaar sterk in op promotie- en afzetinitiatieven. Dat gebeurde vaak in samenwerking met VLAM. Denk onder meer aan de Floraliën, waar AVBS uitpakte met een grote groepsstand waarin heel wat inspiratie geboden werd voor de implementatie van bloemen en groen. Ook op internationaal vlak blijft AVBS inzetten op promotie en het bevorderen van de afzet, door de organisatie van beurzen en exportmissies in samenwerking met VLAM.
Over de jaren heen liep het Green Cities-project. Dat is een Europees project waarvan België (AVBS) een van de sterkhouders is, samen met twaalf andere lidstaten. Green Cities kan worden gezien als een platform om ‘groen in de stad’ op grote schaal te promoten bij beleidsmakers, belanghebbenden en uitvoerenden. Binnen het project worden innovatieve ideeën, wetenschappelijk onderzoek en de technische achtergrond gedeeld. Elk jaar wordt ook een Europese Green Cities-award uitgereikt aan het meest vooruitstrevende groenproject in Europa. In 2020 bekroonde een internationale jury het project van Beringen (België) tot winnaar van de award. De manier waarop Beringen zich van industriële mijnstad ontpopt heeft tot een groene parel, is een voorbeeld voor heel Europa. Deze overwinning kan heel wat andere steden en gemeenten inspireren om extra in te zetten op openbaar groen.

5. Kennis verhoogt bedrijfseigen cijfers

Door de complexiteit en diversiteit in de sierteeltsector zijn kostprijsberekeningen niet eenvoudig en werden ze tot een paar jaar geleden weinig toegepast. Het verhogen van die kennis was vijf jaar geleden een van de beleidsprioriteiten binnen AVBS. De laatste vijf jaar is het besef gegroeid dat inzicht in een kostenstructuur en de kostprijs van sierteeltproducten nodig is om het voortbestaan van de sector te garanderen. Samen met het PCS werd de afgelopen jaren sterk ingezet op het ondersteunen van bedrijfsleiders om inzichten te krijgen in hun eigen kostenstructuur. Na al die jaren inspanningen kunnen we zeker zeggen dat er op dat vlak een steen verlegd is in de sector. Het blijft een taak om dat vast te houden.

6. Coronacrisis creëerde inzichten

Bij de start van de coronacrisis, in het midden van het voorjaarsseizoen, braken er zeer onzekere tijden aan voor de sector. Bloemen en planten waren tijdelijk niet essentieel en daardoor leden de bedrijven in de sector grote verliezen. Dankzij onder andere het noodfonds zijn we erin geslaagd om de sector goed door de crisis te leiden. Nóg belangrijker was het keerpunt om bloemen en planten wél als een essentieel goed te beschouwen, waardoor de consument zich in moeilijke tijden kon focussen op het opfrissen van zijn binnen- en buitenruimte met bloemen en planten. In het oog van de crisis is AVBS er niet alleen in geslaagd om de sector relatief goed door de crisis te loodsen, tegelijk is het bestuur erin geslaagd om een aantal pijnpunten heel gericht te benoemen. Die pijnpunten zijn samengebracht in een relanceplan voor de sector. Vanuit dit plan zijn intussen diverse projecten gekomen, die die pijnpunten heel gericht aanpakken. Tegelijk zal dit plan een bron van informatie blijven om ook de komende bestuursperiode met gerichte initiatieven de sector sterker en robuuster te maken.
 

Wat brengt de toekomst?

Samen met het nieuwe samengestelde presidium, dacht AVBS al na over beleidsprioriteiten voor de komende vijf jaar. Uiteraard gaat een deel daarvan verder op de huidige realisaties en uitdagingen. In een eerste brainstorm met het bestuur werden onder meer volgende prioriteiten geformuleerd.

Risicodekking en bestand zijn tegen extreme externe invloeden is een grote bezorgdheid van veel siertelers. De diversiteit binnen de sector maakt het niet makkelijk om solidariteitsinitiatieven gangbaar te maken. Daar waar verzekeringen of solidariteitsinitiatieven niet haalbaar zijn voor risicodekking, wil het presidium er helpen voor zorgen dat individuele bedrijven hun risico door eigen ingrepen zo laag mogelijk kunnen houden. Nu zowel publieke als private lastenboeken beschikbaar zijn, wil de sector enerzijds werk maken van een verdere intrede daarvan. Anderzijds wil de sector prioriteit geven aan het gelijkschakelen van die lastenboeken op Europees niveau.

Op het vlak van duurzaam ondernemen ziet het bestuur noodzaak in een verdere verduurzaming van de sector. Wel vindt het presidium dat we kritisch moeten omgaan met duurzame maatregelen en steeds moeten kijken welke meerwaarde een maatregel echt te bieden heeft. Heb je op een van deze prioriteiten aanvullende suggesties, dan kan je die steeds doorgeven aan bestuursleden of een van de AVBS-consulenten en -medewerkers.