Op bezoek bij Spaanse siertelers
Met de tuinbouwconsulenten van Boerenbond organiseerden we een studiereis naar Spanje. Op 4 juni was Eduardo Martí onze gids. Eduardo is technisch secretaris van ASF-plant, de beroepsvereniging van telers van bloemen en planten, tuinaanleg en toeleveringsbedrijven in de regio van Valencia. Hij nam ons mee naar een boomkwekerij en een bloemisterij in de regio.
Boomkwekerij Orvifrusa in Valencia
We werden rondgeleid door bedrijfsleider Raul Ferrer, wiens familie al meer dan vijftig jaar deze boomkwekerij leidt. Orvifrusa produceert en verhandelt boomkwekerijproducten voor de openbare en particuliere markt, tuincentra en retail. Deze kwekerij is één van de leiders op de nationale markt in Spanje voor de productie van sier- en fruitplanten. Ze produceren meer dan 2.600.000 planten per jaar, waarvan 75% wereldwijd geëxporteerd wordt - zowel naar West- en Centraal Europa als naar het Midden-Oosten. De totale productieoppervlakte bedraagt meer dan 780.000 m², verdeeld over drie productielocaties. In Valencia hebben ze 65.000 m² overdekte teelt, vooral in potten. De overdekking moet de zon weren, om snelle uitdroging en/of verbranding van de planten tegen te gaan. We zagen drie types afdeknetten met een gradatie van lichtgroen naar donkergroen, voor een toenemende afscherming naargelang de gevoeligheid van de teelt voor zon. Eén productielocatie is gevestigd in Badajoz aan de Portugese grens, waar extensief in volle grond wordt geteeld. Door de zeer ruime vruchtafwisseling zijn er geen problemen met bodemmoeheid. Bodemontsmetting is optioneel en gebeurt via solarisatie. Na het inwerken van organisch materiaal en watergift wordt de bodem afgedekt met een plastic zeil. De Spaanse zon doet de rest.
De productie wordt zowel gecertificeerd voor GlobalGAP, GRASP als MPS. De retail eist deze internationale certificeringssystemen, die de kwaliteit, milieuvriendelijkheid en veiligheid van de geleverde producten moeten garanderen. Orvifrusa is ieder jaar te zien op IPM Essen, in de Spaanse groepsstand in hal 6, maar ze nemen ook deel aan beurzen in het VK, Frankrijk, Nederland, Italië, Polen en Dubaï.
Het assortiment biedt een waaier aan mediterrane planten zoals Euonymus, Laurus nobilis, Nerium oleander, aromatische planten en een breed gamma aan klimplanten. Een van hun specialiteiten zijn stamrozen. Een breed gamma aan kleine fruit- en citrusbomen is hun succesproduct, dat bestemd is voor retailers in gans Europa. Dwergfruitbomen zijn door de retail gegeerd. Ze vinden immers vlot afzet bij particulieren, voor terrassen, balkons en kleine tuinen. Door het succes stijgt de productie jaar na jaar. Daarnaast produceren ze ook bomen, waaronder veel palmbomen, voor afzet in het binnenland en het Midden-Oosten.
Terwijl onze kwekerijen overspoeld worden door overvloedige regen heeft het in dit kwekerijgebied in anderhalf jaar amper structureel geregend. Kwekerijen zijn aangewezen op diep grondwater of in beperkte mate op water uit rivieren. Telkenjare moeten ze dieper pompen, waardoor de verzilting toeneemt. Een structurele oplossing hiervoor is niet in zicht. Er wordt bij structurele tekorten zeewater via ontziltingsinstallaties door de overheid ter beschikking gesteld. Maar dit is een energievretende proces waar een prijskaartje aan vasthangt. Bovendien is de kwaliteit van dergelijke water niet stabiel, waardoor de kwaliteit permanent gemonitord moet worden. Er zijn regionale verschillen. Waterarme regio’s leggen strikte beperkingen op voor watergebruik, andere regio’s tolereren watergebruik door de tuinbouw omdat het een primaire sector is. De meeste tuinbouwbedrijven zijn gevestigd in regio’s waar voorlopig nog voldoende water beschikbaar is. Wijnbouw en olijfboomgaarden vind je dan weer in droge gebieden met strikte beperkingen voor het gebruik van grondwater.
Bloemisterij Flores Beltrán
Flores Beltrán toonde een heel ander beeld van de regio Valencia. Deze kleinschalige bloemisterij bevindt zich op ongeveer 30 minuten van de stad, tevens haar voornaamste afnemer via de lokale markt Mercaflor.
In een dertigtal tunnelserres worden er jaarrond verschillende snijbloemen geteeld voor de lokale markt. De bedrijfsleider gaf zelf aan dat hij het voornamelijk van de kwaliteit moet hebben om zijn bloemen aan een aanvaardbare prijs lokaal te kunnen afzetten. Concurreren met soorten die op grotere schaal geproduceerd of geïmporteerd worden is geen goed idee. Hij kiest er dan ook voor om enkel soorten te kweken die niet op die schaal beschikbaar zijn. Zijn klanten kennen zijn kwaliteit en de meerwaarde van lokale productie en sterke bloemen, en betalen daar ook een meerprijs voor. Hij brengt meerdere keren per week verse bloemen naar een lokale markt in Valencia. Op ‘Mercaflor’ geldt géén veilingsysteem. Iedere aanbieder bepaalt zelf zijn prijs.
De bedrijfsleider kweekt zowel in de zomer als in de winter. Zo kan hij jaarrond klanten bedienen en heeft een jaarrond aanbod voor heel wat bloemenfeestdagen: 1 november, Valentijn, vrouwendag, Las Fallas (speciale feestdag in Valencia, vergelijkbaar met carnaval), Pasen, Moederdag,… In de winter teelt hij onder meer gladiolen, anjers en zonnebloemen. Tijdens ons bezoek werden de zomerbloemen opgeplant: Lilium, Clarkia amoena, trosanjers en Gypsophila paniculata (een typisch fijn wit bloemetje voor bruidsboeketten). Gypsophila is een vaste plant, die voor de winter gesnoeid wordt om zo te overwinteren. Verder wordt er buiten ook eucalyptus gekweekt, voor gebruik als snijgroen en voor medicijnen en zepen. Dankzij het brede assortiment is er een brede rotatie mogelijk op de kwekerij. Afhankelijk van de soort is een rotatie van 1, 3 tot 4 jaar vereist, dit voornamelijk om de impact van nematoden te beperken.
Net als in Vlaanderen, is bedrijfsopvolging één van de voornaamste uitdagingen voor de bloemisterijsector. Heel veel bedrijven in de regio zijn reeds gestopt wegens geen opvolging. De interesse voor bloemen is er wel maar de volgende generatie ziet weinig toekomst. Gevreesd wordt dat dit zich verder zal doortrekken. De gemiddelde leeftijd van een bedrijfsleider is hier 64 jaar, in Vlaanderen is dat 56 jaar. Daardoor is Flores Beltrán één van de laatste bedrijven in de regio.
Jan Vancayzeele en Miet Poppe, consulenten AVBS
